Rzekomobłoniaste zapalenie jelit to zapalne schorzenie jelit związane z antybiotykoterapią. Może wystąpić umiarkowana biegunka lub przejście przez kolejne stadia choroby, aż do ciężkiego zapalenia jelita. Zwykle choroba ma przebieg ostry i pogarszający się.

Główne objawy schorzenia to;

• biegunka,
• kurczowe bóle brzucha,
• tkliwość podczas palpacji podbrzusza,
• gorączka,
• nudności i wymioty,
• odwodnienie,
• hipoalbuminemia.

Przyczyny choroby są związane ze stosowaniem antybiotyków, szczególnie: klindamycyny, linkomycyny, ampicyliny, cefalosporyn. Rzadziej może wystąpić po zastosowaniu penicylin, erytromycyny, sulfametoksazolu, trymetoprymu, chloramfenikolu, tetracyklin, a także po chemioterapii nowotworów, leczeniu złożonym. Choroba może być wywołana przez Clostridium difficile i uwalniane przez nie toksyny.

Czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo wystąpienia choroby jest m.in. niedawna operacja jelit, mocznica, niedokrwienie jelit, odżywianie przez zgłębnik, wlewy doodbytnicze, terapia lekowa, zmniejszenie odporności, przedłużony pobyt w szpitalu, podeszły wiek, czy zapalne choroby jelit.

Rozpoznanie może być mylnie postawione w przypadku innych chorób jelitowych, wywołanych np. przez  jelitowe drobnoustroje chorobotwórcze lub przez nieswoiste zapalne choroby jelit.

W potwierdzeniu diagnozy wykonuje się badania takie jak obecność leukocytów w stolcu, pojawia się leukocytoza we krwi obwodowej oraz pojawia się dodatni wynik testu ELISA na obecność toksyny Clostridium difficile.

Profilaktyka obejmuje rozsądne stosowanie środków przeciw drobnoustrojom. Kurację antybiotykową powinno się stosować najkrócej, jak to jest możliwe. W celu profilaktyki przeciwko nawrotom schorzenia wskazane jest przedłużone leczenie, stosowanie preparatów zawierających Lactobacillus oraz podanie innych mikroorganizmów konkurencyjnych w stosunku do C. difficile. W przypadku dzieci może nastąpić poprawa po podaniu dożylnym gamma-globuliny.

Powikłania chorobowe mogą prowadzić do odwodnienia, odczynowego zapalenie stawów, zespołu Reitera, wstrząsu, perforacji jelita, toksycznego rozdęcia okrężnicy, a nawet do śmierci.
Po właściwej terapii poprawa następuje u prawie wszystkich pacjentów, jednakże w przyszłości może wystąpić nawrót. W przypadku braku terapii śmiertelność wynosi 10-30%. W ciężkich przypadkach czasami konieczna jest kolektomia. Z chorymi w krytycznym stanie wiąże się znaczna chorobowość i umieralność.
Z tym schorzeniem może współistnieć złamanie kręgosłupa, niedrożność jelit, a nawet rak jelita grubego.
Choroba występuje rzadko w przypadku dzieci, ale nie można jej wykluczyć. Większość niemowląt jest nosicielami bakterii. U dzieci z chorobami nowotworowymi lub chorobą Hirschsprunga może wystąpić uaktywnienie zakażenia. U osób starszych występuje wyższa śmiertelność w przebiegu rzekomobłoniastego zapalenia jelit,
Należy podkreślić, że jeśli choroba wystąpi w ciąży, to możliwe są ciężkie powikłania.