Ostre zapalenie otrzewnej to ostre zapalenie blaszki trzewnej i ściennej otrzewnej. Choroba obejmuje przewód pokarmowy, układ endokrynny/metaboliczny i układ krążenia.

Objawy, po których pojawieniu się można podejrzewać ostre zapalenie otrzewnej to;

• ostry ból brzucha,
• gorączka,
• nudności i wymioty,
• zaparcie,
• ból brzucha nasilający się przy ruchach,
• wzdęcie brzucha,
• duszność,
• uogólnione napięcie powłok brzusznych,
• osłabienie perystaltyki jelitowej,
• wzmożony odgłos opukowy,
• spadek ciśnienia,
• tachykardia,
• przyspieszenie oddechu,
• odwodnienie,
• płyn w jamie otrzewnowej.
  

Jedną z przyczyn jest wodobrzusze związane z marskością wątroby i zespół nerczycowy. Do grupy przyczyn zalicza się również urazy brzucha, drążące rany, perforację, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie okrężnicy – infekcyjne, nieswoiste, perforację wrzodu trawiennego, zgorzel jelit, zapalenie uchyłków, zapalenie trzustki, powikłania pooperacyjne oraz ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia dolegliwości są – niedawno przebyty zabieg operacyjny, zaawansowana choroba wątroby, stosowanie kortykosteroidów, zespół nerczycowy oraz powtarzana w warunkach ambulatoryjnych dializa otrzewnowa.

Choroba może być mylnie stwierdzona przy tworzącym się ropniu i przy innych przyczynach niedrożności. Może być pomylona z zapaleniem węzłów chłonnych krezki, zapalenie wyrostka robaczkowego i zapaleniem trzustki.

W wynikach badań laboratoryjnych stwierdza się dodatnie posiewy płynu z nakłucia otrzewnej, leukocytozę, wzrost stężenia BUN, zagęszczenie krwi, dodatnie posiewy z krwi, kwasicę metaboliczną, kwasicę oddechową i podwyższoną aktywność amylazy.

Choremu podaje się dożylnie płyny i elektrolity, odżywianie doustne może być wprowadzone dopiero po powrocie perystaltyki jelitowej, oddaniu wiatrów i Steca. Może być konieczne całkowite żywienie pozajelitowe.

Choroba może wywoływać powikłania związane z hipowolemią, posocznice, wstrząs septyczny, ostrą niewydolność nerek i niewydolność oddechową, niewydolność wątroby i tworzenie się ropni.

W pełni rozwinięta niedrożność porażenna wymaga 48 h leczenia w celu usunięcia objawów. Śmiertelność zależy od wieku, czasu trwania choroby, czynnika przyczynowego i chorób towarzyszących.

Ostre zapalenie otrzewnej odnotowuje się w sporadycznych przypadkach u dzieci, jeśli jest to możliwe, należy zasięgnąć konsultacji pediatrycznej i chirurgicznej jak najwcześniej. W przypadku osób w wieku podeszłym zwiększa się liczba przypadków zakończonych śmiercią. W tym przypadku przebieg może być skąpoobjawowy.