Opryszczka – Herpes simplex – jest to choroba wirusowa z licznymi objawami klinicznymi, zwykle występująca pod postacią bolesnych pęcherzyków, umiejscowionych w skupieniach na skórze, rogówce, błonach śluzowych, mogąca się objawiać jako zapalenie mózgu, zapalenie płuc lub choroba wielonarządowa. Zwykle objawy zakażenia pierwotnego trwają około 2 tygodnie. Czas trwania zakażeń nawrotowych jest różny. Okres zakaźności w zakażeniu nawrotowym jest krótszy niż w zakażeniu pierwotnym. Szczególnie narażone na zachorowanie są noworodki i osoby w stanie immunosupresji, u nich też występuje większa śmiertelność.
Wirus opryszczki atakuje skórę z przydatkami i układ nerwowy.
Pęcherzyki, czyli główny objaw opryszczki, są umiejscowione w skupieniach lub występują jako otwarte bolesne owrzodzenia, często na rumieniowym podłożu. Inne towarzyszące im objawy są bardzo różne i zależą od postaci zakażenia pierwotnego, które są następujące;
- zanokcica opryszczkowa,
- pierwotne opryszczkowe zakażenie błon śluzowych jamy ustnej i gardła,
- pierwotne opryszczkowe zapalenie spojówek i rogówki,
- wypryska opryszczkowa,
- opryszczka noworodków,
- opryszczka wargowa,
- opryszczka oczna.
Przyczyną schorzenia jest zakażenie wirusem opryszczki typ HSV1 lub HSV 2. Zakażenie wirusem HSV 1 częściej jest związane ze zmianami w jamie ustnej, a HSV 2 – na narządach płciowych, ale może być też odwrotnie.
Czynnikami mogącymi zwiększać prawdopodobieństwo zarażenia się wirusem opryszczki są:
- obniżenie odporności,
- noworodki – ekspozycja na aktywne zakażenie u matki w czasie porodu pochwowego lub w czasie pielęgnacji. Największe ryzyko zakażenia w pierwotnej postaci zakażenia HSV u matki,
- wcześniejsze zakażenie wirusem HSV,
- stosunki płciowe z osobą zakażoną,
- narażenie zawodowe.
Opryszczka może być mylnie stwierdzona przy takich chorobach jak liszajec, w którego przebiegu występują pęcherzyki o kolorze słomy, przechodzące w krosty, aftowe zapalenie jamy ustnej, półpasiec, herpangina oraz zespół Stevensa-Johnsona,
W diecie dzieci z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej należy unikać kwaśnych pokarmów.
U kobiet w ciąży, u których ujawniło się zakażenie wirusem opryszczki należy zachować dalsze środki ostrożności. Ryzyko wydalania wirusa w czasie porodu przez matkę z bezobjawową opryszczką narządów płciowych jest niskie i niewykrywalne w kontrolnych posiewach, natomiast ryzyko opryszczki noworodkowej przy zakażeniu okołoporodowym wynosi 41% w przebiegu pierwotnej opryszczki narządów płciowych u matki i 4% w zakażeniu nawrotowym. Należy unikać monitorowania akcji serca płodu przy użyciu elektrod naczaszkowych. Cięcie cesarskie powinno być wykonane w każdym przypadku ze świeżymi zmianami opryszczkowymi lub wstępnymi objawami zakażenia i powinno być rozważone, jeśli zakażenie pierwotne narządów płciowych wystąpiło do 4 tyg. przed oczekiwanym porodem. U noworodków narażonych na okołoporodowe zakażenie HSV, należy wykonać posiewy (z moczu, kału, płynu mózgowo-rdzeniowego, z wydzieliny oka i gardła), prowadzić leczenie acyklowirem u chorych dzieci z objawami klinicznymi, w przypadkach z dodatnim wynikiem hodowli wirusa lub ze zmianami w płynie mózgowo-rdzeniowym.