Łuszczyca jest schorzeniem uwarunkowanym genetycznie i ma przebieg przewlekły. Polega on na występowaniu wzmożonej proliferacji komórek warstwy podstawnej naskórka i ich niepełnym rogowaceniu. Klinicznie łuszczyca charakteryzuje się występowaniem pojedynczych wykwitów grudkowych o zabarwieniu czerwonym lub rumieniowych ognisk powstających ze zlewania się grudek. Powierzchnia grudek oraz ognisk grudek łuszczycowych zwykle jest pokryta serbrzystobiałą łuską. Przebieg schorzenia może być ostry lub przewlekły, z licznymi zaostrzeniami rozdzielonymi okresami remisji o trudnym do przewidzenia czasie trwania. Zaostrzenia choroby mogą być wywoływane czynnikami zewnętrznymi lub wewnątrzustrojowymi.
Wyróżnia się następujące kliniczne odmiany łuszczycy;
- plackowata – jest to najczęstsza postać kliniczna schorzenia. Ogniska grudek łuszczycowych występują na owłosionej skórze głowy, tułowiu i kończynach. Zmianom skórnym dodatkowo towarzyszą zmiany w obrębie płytek paznokciowych – punkcikowate zagłębienia nadające powierzchni paznokcia wygląd naparstka, prążkowanie podłużne, poprzeczne lub zgrubienie paznokcia,
- łuszczyca kropelkowata - najczęściej spotykana jest u dzieci. W jej przebiegu występują liczne grudki łuszczycowe niewielkich rozmiarów rozsiane na skórze całego oraz wykwity krostkowe,
- łuszczyca odwrócona – ta odmiana choroby zajmuje powierzchnie zgięciowe, np. stawów łokciowych lub kolanowych. Zmiany mogą mieć charakter sączący oraz nie wykazują obecności łusek,
- erytrodermia łuszczycowa – powstaje w następstwie zaostrzenia łuszczycy, jest to rozwijający się uogólniony stan zapalny skóry – erytrodermia. W obrazie chorobowym występuje nasilony, nierówny, brodawkowaty przerost naskórka, przeważają cechy wzmożonego rogowacenia naskórka.
Objawy mogące świadczyć o rozwoju grzybicy to;
- zapalenie stawów,
- świąd,
- srebrzystobiata łuska pokrywająca wykwity grudkowe,
- umiejscowienie w okolicy łokci i kolan, okolicy krzyżowej, oraz na skórze owłosionej głowy,
- na paznokciach widoczne jest pobruzdowanie, zgrubienie płytek paznokciowych, zagłębienia powierzchni paznokcia upodabniające go wyglądem do naparstka,
- dodatni objaw Auspitza,
- występowanie objawu Kóbnera: w miejscach mechanicznego urazu, np. zadrapania, pojawiają się po upływie kilku – kilkunastu dni typowe grudki łuszczycowe.
Czynnikami predysponującymi do rozwoju choroby są urazy miejscowe i podrażnienia, zakażenia mogą również przyczynić się do ujawnienia łuszczycy, podobnie jak zaburzenia endokrynne, stres, nagłe zaprzestanie stosowania steroidów ogólnych lub silnych preparatów steroidowych miejscowych, używanie alkoholu, a także otyłość.
Łuszczyca może być mylona z takimi chorobami jak łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy, wyprzenie, drożdżyca, pieluszkowe zapalenie skóry, grzybica paznokci, łupież różowy lub czerwony mieszkowy, grzybica skóry tułowia, liszaj płaski, choroba Reitera czy wykwity krostkowe.
W badaniach laboratoryjnych stwierdza się podwyższone stężenie leukocytów oraz przyspieszony OB, zwłaszcza w łuszczycy krostkowej, podwyższone stężenie kwasu moczowego o 10-20%, niedokrwistość, niedobory witaminy B12, kwasu foliowego, natomiast w badaniu mikologicznym może ujawnić się obecność nadkażeń.
Osobom cierpiącym na łuszczycę zalecane są kąpiele słoneczne, naświetlania promieniami ultrafioletowymi, solarium, terapia PUVA, szampony dziegciowe oraz terapia klimatyczna w klimacie morskim, a także kąpiele nad Morzem Martwym.
W przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego warto eliminować środki podrażniające skórę, oraz leki, które mogą zaostrzać łuszczycę.
Powikłania choroby to przede wszystkim łuszczyca krostkowa, erytrodermia złuszczająca, nasilenie łuszczycy po odstawieniu steroidów, po miejscowym stosowaniu kortykosteroidów ścieńczenie skóry, rozstępy skóry, maskowanie miejscowego zakażenia, hipopigmentacja i tachyfilaksja, objawy zatrucia salicylanami mogą wystąpić u dzieci przy miejscowym stosowaniu dużych dawek kwasu salicylowego.
Najczęściej choroba ma przebieg łagodny, jednakże w niektórych przypadkach istnieje możliwość wystąpienia postaci zagrażających życiu oraz oporność na leczenie.
U dzieci początek łuszczycy objawia się często jeszcze przed ukończeniem 10 roku życia, ale rzadziej przed 3 rokiem życia. Przebieg łuszczycy jest nietypowy w porównaniu z przebiegiem u osób dorosłych. Mniej więcej u 3% pacjentów schorzenie występuje po 65 r.ż., konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu dotyczącego stosowanych leków, ponieważ niektóre z nich mogą wywoływać zaostrzenie łuszczycy, konieczne jest dokładne monitorowanie wydolności wątroby, nerek, klirensu kreatyniny. Należy pamiętać, że soby starsze mogą mieć trudności w dokładnym nakładaniu zewnętrznych preparatów steroidowych na obszary skóry zajęte przez łuszczycę,